Και του χρόνου σε μια φωτιά να βρεθούμε να τα πούμε ξανά...

Σαν τα χρόνια περάσουν, αυτό που θα μας κρατάει ακόμα κοντά στα ίχνη των προγόνων μας , πάντα θα είναι εκείνα τα ήθη και τα έθιμα, που από παιδάκια σε ψιθύρους των μεγαλυτέρων ακούγαμε να αναφέρονται ή τα βράδια στα πόδια της γιαγιάς με την μορφή παραμυθιών, στην αρχή με ιαχές ενθυμούμαι εκφραζόμουν και με την απορία "και μετά τι έγινε" και "τι κάνατε όλοι", μας συναρπάζανε μέχρι να αποκοιμηθούμε.

Τυχεροί αυτοί που αυτά τα ήθη και έθιμα των προγόνων τους δεν τα έζησαν μοναχά στα λόγια και στις σκέψεις αλλά τους πήραν από το χέρι και τους έκαναν κομμάτι αυτών και συνεχιστές της παράδοσης. Τυχεροί που τα έζησαν και τα ζούνε και μπορούν και οι ίδιοι να πάρουν τα νέα παιδιά από το χέρι και να τους μεταδώσουν την αξία του να είσαι κομμάτι του πολιτισμού σου και όχι ένας απλός παρατηρητής.
Τυχεροί και εμείς που ζούμε σε μία περιοχή της Ελλάδας σαν την Δυτική Μακεδονία με τις στιγμές του παρελθόντος διάχυτες στο αίμα μας και ευλογημένοι που για ακόμα μία χρονιά είχαμε την τύχη να δούμε τα μεσάνυχτα μεταξύ 23 και 24 Δεκεμβρίου τις Φωτιές.

Οι Φωτιές της Φλώρινας μπορεί για κάποιους να είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του σε παγανιστικές εκδηλώσεις, στη λατρεία του ήλιου, και για κάποιους άλλους να είναι ένα έθιμο συνυφασμένο με τη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί στο μικρό Χριστό και την αναγγελία της γέννησης του Σωτήρα του ανθρώπου, μα αυτό που σαν επισκέπτης κατάλαβα είναι ότι οι φωτιές αυτές είναι κομμάτι της ζωής του κάθε Φλωρινιώτη και όχι μόνο. Και λέω όχι μόνο κάθε Φλωρινιώτη, γιατί μέσα στις σκιές και στο φώς από τις έντονες φλόγες διέκρινα πολλά γνωστά πρόσωπα που πριν κάποια χρόνια ήρθαν στην πόλη της Φλώρινας με δάκρυα και έφυγαν με δάκρυα. Διέκρινα πολλούς που λησμόνησαν τούτη την πόλη και ομολογώ πως χάρηκα που κάποτε θα είμαι και εγώ ένας από αυτούς που θα ξαναέρθουν.

Για το έθιμο της Φωτιάς δεν είμαι ειδήμον να μιλήσω και με μία έρευνα ανακάλυψα ότι υπάρχουν πολλές μαρτυρίες και από μεγαλύτερης ηλικίας άτομα (αξιόλογο και κατατοπιστικό είναι το άρθρο "Οι Φωτιές της Φλώρινας" του Δημήτρη Μεκάση) αλλά και από πολλά νέα παιδιά που κάθε χρόνο συμμετέχουν και βιώνουν αυτό το μοναδικό έθιμο. Θεωρώ πως καλύτερη μαρτυρία δεν υπάρχει από μία επίσκεψη στην πόλη της Φλώρινας όπου μπορεί ο καθείς να απολαύσει από κοντά την ζεστασιά και το θέμα της Φωτιάς.
Για το τυπικό αναφέρω ένα απόσπασμα που βρήκα : «Στην πόλη της Φλώρινας αλλά και στα γύρω χωριά τις παραμονές των Χριστουγέννων στις 23 Δεκεμβρίου ανάβουν φωτιές με μεγαλύτερη τη φωτιά στην Πλατεία Ηρώων. Η προετοιμασία για το άναμμα της φωτιάς κρατάει καιρό. Ομάδες παιδιών αλλά και μεγαλύτεροι, αφού επιλέξουν ασφαλές μέρος φύλαξης, αποθηκεύουν τόνους ξύλα που κόβουν κυρίως από το βουνό. Για κάθε βράδυ ορίζεται ένας φύλακας των ξύλων γιατί καιροφυλαχτούν ομάδες παιδιών από τις διπλανές γειτονιές που δεν θα διστάσουν να κλέψουν τα ξύλα. Αλίμονο σε αυτόν που δεν θα καταφέρει να περισώσει την τιμή της γειτονιάς. Θα είναι μεγάλη ντροπή αλλά και έπαινος για αυτούς που θα καταφέρουν να κλέψουν τα ξύλα χωρίς να τους πάρει κανείς είδηση. Λέγεται ότι οι ανίκανοι σκοποί παλιότερα δεν τολμούσαν να πάνε ούτε σχολείο. Γύρω από τις φωτιές στήνεται γλέντι και φαγοπότι και συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι αλλά και πάρα πολλοί τουρίστες. Το έθιμο αυτό λένε μερικοί πως γίνεται με σκοπό να διώξουν τα κακά πνεύματα.».

Καλές γιορτές και του χρόνου σε μια φωτιά να βρεθούμε να τα πούμε ξανά.

Παναγιώτης Κεφαλάς
Δημοσιογράφος – Φωτογράφος
Παιδαγωγός